Poszkodowanym w wypadku komunikacyjnym jest nie tylko kierowca bądź pasażer innego pojazdu, który brał udział w zdarzeniu, czy też pieszy, którego potrącono, lecz także pasażer podróżujący samochodem ze sprawcą wypadku. Jakie roszczenia przysługują poszkodowanemu od ubezpieczyciela sprawcy wypadku z obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych?
1.Zadośćuczynienie za krzywdę
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia poszkodowanego w następstwie wypadku, poszkodowanemu przysługuje odpowiednia suma zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2011 r. sygn. akt: I PK 145/10:„(…)przy ocenie wysokości zadośćuczynienia należy uwzględniać czynniki obiektywne w postaci czasu trwania oraz stopnia intensywności cierpień fizycznych i psychicznych, nieodwracalności skutków urazu (kalectwo, oszpecenie), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, wieku poszkodowanego, a także czynniki subiektywne, jak poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiową itp. Nie bez znaczenia są też takie okoliczności, jak pozbawienie poszkodowanego możliwości osobistego wychowywania dzieci i zajmowania się gospodarstwem domowym lub konieczność korzystania z pomocy innych osób przy prostych czynnościach życia codziennego”. Za przyznaniem wysokiego zadośćuczynienia może przemawiać szczególne natężenie winy sprawcy szkody.
Zasadniczą okolicznością braną pod uwagę przy określaniu wysokości zadośćuczynienia jest stopień natężenia krzywdy, na którą składają się nie tylko cierpienia fizyczne związane z urazami doznanymi w wypadku, które ograniczają normalne funkcjonowanie poszkodowanego w życiu codziennym, ale także konieczność poświęcania wolnego czasu na wizyty u lekarzy, konieczność rezygnacji ze swojego dotychczasowego trybu życia, utrudnienia w funkcjonowaniu w życiu codziennym.
Każdą sprawę należy oczywiście rozpatrywać indywidualnie, dlatego wysokość należnego zadośćuczynienia ustalana jest zawsze dla konkretnego przypadku, nawet jeśli charakter doznanych obrażeń w dwóch różnych sprawach wydaje się na pierwszy rzut oka tożsamy.
2.Odszkodowanie za poniesione koszty leczenia
Poszkodowany może domagać się również zapłaty odszkodowania za poniesione koszty leczenia – zarówno za zakup leków, materiałów opatrunkowych oraz sprzętu rehabilitacyjnego, jak i kosztów leczenia prywatnego. Sąd Najwyższy dnia 19 maja 2016 r. podjął uchwałę w sprawie III CZP 63/15, zgodnie z którą świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych (art. 444 § 1 k.c.). Poszkodowany powinien jednak udowodnić poniesione przez siebie koszty leczenia lub rehabilitacji i wykazać, że pozostają one w związku przyczynowym z doznanym uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. W tym celu zasadne jest przedłożenie rachunków i faktur, które udokumentują wysokość poniesionych kosztów, jak i skierowań od lekarza, wystawionych recept, które wykażą związek przyczynowy pomiędzy doznanymi urazami w wypadku a podjętym sposobem leczenia, który wynika ze ścisłych zaleceń lekarskich.
Poszkodowany może również postarać się o zwrot kosztów dojazdu na leczenie i rehabilitację. W tym celu niezbędnym jest przedłożenie dowodów, które wykażą jaką trasę pokonał poszkodowany z miejsca zamieszkania do miejsca leczenia, a także jakie koszty w związku z tym poniósł.
3.Zwrot kosztów opieki osoby trzeciej
Jeżeli poszkodowany w wyniku wypadku wymagał pomocy przy wykonywaniu czynności życia codziennego, takich jak ubieranie się, mycie się, gotowanie, sprzątanie, robienie zakupów, może starać się o wypłatę odszkodowania z tego tytułu. Nie jest przy tym ważne czy pomocy tej udzielała osoba bliska, nawet zamieszkująca z poszkodowanym, czy opiekun zatrudniony w tym celu. Sąd Najwyższy 22 lipca 2020 r. w sentencji uchwały III CZP 31/19 stwierdził, że: „Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.”
Celem starania się o wypłatę odszkodowania z tego tytułu należy wyszczególnić, ile godzin dziennie, przez jaki czas i w jakim zakresie poszkodowany wymagał pomocy oraz przedstawić dowody na tę okoliczność.
Oprócz powyższych roszczeń poszkodowany może domagać się również zwrotu utraconego zarobku, jeżeli w wyniku wypadku stracił możliwość zarobkowania bądź jego wynagrodzenie uległo zmniejszeniu, a także odszkodowania za mienie zniszczone w wypadku. Często zdarza się bowiem, że w wyniku kolizji uszkodzeniu bądź zniszczeniu ulega telefon komórkowy, okulary czy zegarek. Należy pamiętać, że wszystkie powyższe roszczenia należy jednak skutecznie udowodnić i wykazać, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą.