Pomimo że ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (wcześniej nazywana ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych) obowiązuje już od wielu lat, nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą o jej istnieniu. Tymczasem znajomość wskazanych przepisów jest w stanie przynieść im realne korzyści.
W przypadku, gdy w kontaktach handlowych pomiędzy przedsiębiorcami dojdzie do opóźnień w regulowaniu zobowiązań finansowych, wierzyciel będący przedsiębiorcą może domagać się od dłużnika będącego przedsiębiorcą rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Możliwość ta dotyczy transakcji handlowych, których przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi. Co ważne, rekompensata ta przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że jakiekolwiek koszty odzyskiwania należności zostały poniesione (np. koszty wystosowania wezwania do zapłaty). Wierzyciel nie ma również obowiązku wzywania dłużnika do zapłaty wskazanej rekompensaty, aby stała się ona wymagalna.
Roszczenie o rekompensatę:
- powstaje m. in. po upływie terminu zapłaty ustalonego w umowie pomiędzy przedsiębiorcami,
- przysługuje od każdej transakcji handlowej,
- przedawnia się z upływem 3 lat licząc od dnia wymagalności, na koniec roku kalendarzowego.
Jakiej kwoty można się domagać?
Kwota zryczałtowanych kosztów odzyskiwania należności uzależniona jest od kwoty dochodzonego roszczenia. Zgodnie z art. 10 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:
1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Równowartość kwoty rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Przykład
Zgodnie z przedstawioną fakturą VAT Adam Nowak miał zapłacić Janowi Kowalskiemu cenę sprzedaży towarów w wysokości 3.000,00 złotych do dnia 12 marca 2022 r., czego nie uczynił. Aby obliczyć wysokość przysługującej rekompensaty znaczenie będzie miał kurs euro z dnia 28 lutego 2022 r., który wynosił zgodnie z tabelą NBP 4,6909 zł. Jan Kowalski będzie mógł domagać się od Adama Kowalskiego bez żadnych warunków, za sam fakt opóźnienia w płatności, rekompensaty w wysokości 187,63 złotych (40 euro x 4,6909).
Co w sytuacji, gdy poniesiono wyższe koszty odzyskiwania należności?
W przypadku, gdy zdaniem wierzyciela poniósł on wyższe koszty dochodzenia należności od dłużnika niż zryczałtowana kwota rekompensaty, wówczas przysługuje mu również zwrot, w uzasadnionej wysokości, pozostałych kosztów odzyskiwania należności. Należy jednak podkreślić, że koszty te wymagają już udowodnienia ze strony wierzyciela.