Instytucję świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego dziecka reguluje kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 135 § 1 k.r.o. wysokość alimentów uzależniona jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Art. 138 k.r.o. przewiduje sytuację, zgodnie z którą w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Podwyższenie bądź obniżenie alimentów jest możliwe w dwóch przypadkach – gdy zmieniły się możliwości zarobkowe bądź majątkowe zobowiązanego do zapłaty alimentów albo gdy doszło do zmiany w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletniego dziecka. Przez zmianę stosunków rozumieć należy wszelkie modyfikacje w statusie ekonomicznym stron mające wpływ zarówno na zwiększenie, jak i na zmniejszenie zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zwiększenie lub zmniejszenie zakresu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.
Najczęstszym powodem wystąpienia przez stronę z pozwem o podwyższenie alimentów jest bądź to zwiększenie potrzeb dziecka związanych głównie z jego dojrzewaniem i nowym etapem edukacji bądź powzięcie informacji, że zobowiązany do alimentacji posiada większe możliwości zarobkowe. Natomiast najczęstszym powodem, dla którego zobowiązany do alimentacji decyduje się złożyć pozew o obniżenie obowiązku alimentacyjnego jest utrata pracy, problemy finansowe lub zdrowotne.
Czy natomiast obecna inflacja ma wpływ na wysokość alimentów? Tak.
Jako przykład wskazać należy, iż dnia 29 lipca 2021 r. Sąd Rejonowy w Pruszkowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich w sprawie o sygn. III RC 558/19 wydał wyrok podwyższający alimenty. Sąd w uzasadnieniu zauważył, że przez usprawiedliwione potrzeby dziecka należy rozumieć nie tylko podstawowe potrzeby dziecka ale także takie, które stworzą mu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu i statusowi rodziców. Sąd zauważył, że chociaż matka dziecka w pozwie nie wskazała na żadne konkretne okoliczności, które miałyby wpływ na zasadność podwyższenia alimentów, to już z samego faktu upływu czasu od momentu wydania pierwszego orzeczenia i sama zmiana sytuacji gospodarczej w kraju ma wpływ na to, że zasadna jest zmiana orzeczenia w przedmiocie alimentów. Zdaniem Sądu okoliczności takie jak wzrost kosztów życia, wzrost cen produktów spożywczych, wzrost cen odzieży z uwagi na inflację, uzasadniają przyjęcie, że doszło faktycznie do zmiany sytuacji po stronie małoletniego.
Podsumowując, rozważając wysokość kosztów utrzymania małoletniego należy mieć na względzie sam fakt istnienia wysokiej inflacji i wnosząc pozew o podwyższenie alimentów mieć na uwadze również tę okoliczność. Należy jednak pamiętać, aby ta okoliczność została w sposób należyty wykazana przed sądem zaproponowanym materiałem dowodowym.
Pozew o podwyższenie bądź obniżenie alimentów powinien spełniać szereg warunków formalnych wynikających z przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Sądem właściwym do rozpoznania sprawy o podwyższenie alimentów jest sąd rejonowy, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania, jak i sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania osoba uprawniona. Wybór sądu należy do powoda, czyli osoby składającej pozew. Ze względów praktycznych, szczególnie gdy rodzice mieszkają w miejscowościach znacznie od siebie oddalonych, warto wybrać sąd właściwy miejscowo dla miejsca zamieszkania uprawnionego, które to najczęściej pokrywa się z miejscem zamieszkania rodzica. Pozew o podwyższenie alimentów jest wolny od opłaty sądowej.